شماره مقاله 653

آیه 154 – ولاتقولوا لمن (یصبر و یصلی و یدیمهما حتّی ) یقتل (بهما) فی سبیل الله (انهم) امواتٌ بل (هم) احیا ءٌ (العقول فان من مات نفسه الامارة حيی عقله) ولكن لا تشعرون (بتباین النفس و العقل) .
ای گرویدگان یاری بخواهید (درذكر و شكرتان یا در ترك قبلۀ‌ سابقه كه عادت داشتید) از صبر (بعنی روزه) و از نماز كه هم خود ذكر و شكرند و هم نیرو بخش شما بر ذكرها و شكرهای دیگر جز خود و این از آن است كه خدا با صبر كنندگان است .
و مگویید برای شهیدا ن در راه خدا كه آن ها مانند دیگر كشتگان مرده اند بلكه آن ها زنده اند و شما ادراك زندگی آن را نمی كنید .
برای آن كه هم سنخ آن ها نیستید یا آن كه دركشتن نفس امارۀ خودتان یاری بخواهید از صبر و نماز كه دو حربۀ الهی اند و هر كه خود را با این دو حربه كشت او را مرده مگویید.
استعانت به صبر و صلاة سابقاً گذشت در آیۀ 45 كه مراد ادای همۀ عبادات دینیه است صبرعبادات منفیۀ عدمیه و صلاة عبادات مثبتۀ وجودیه و چون این دو عنوان (صبر و صلاة) عنوان كلی اند نه جزیی پس هردو جلیل و كبیرند و در سابق تعقیب استعانت به تجلیل صلاة شد و اینجا تعقیب استعانت به تجلیل صبر شده و مژدۀ معیت خدا به صابرین داده شده و خود پیداست كه این معیت زاید است برمعیت قیومیت كه خدا با همۀ اشیا دارد و آن قوام و جان اشیاست و منحصربه صابرین نیست و این معیت یك لطیفه ای است كه ایجاد صبر می كند در صابر به اندازه ای كه كشته شدن را سبب زندگی می بیند برای خود و خدا نیز تصدیق او نموده می فرماید : بل هم احیاء مستشعرون بحیوتهم و هی غیرالحیوة المشعورة لكم و انما هی اثر المعیة الخاصة بهم.
و در آیات بعد نیز راجع به صبر می فرماید كه از جمله آثار این معیت خاصه است تحمل آزارهای گوناگون در را ه خدا و به قدم صبر ایستادن و خود ،خود را دلداری دادن و بدین خصلت شایستۀ درودهای بی پایان و هدایات خاصه شدن .

تفسير كيوان – سوره بقره

عباس کیوان قزوینی