شماره مقاله 564

فريده 46

خوبى  كه به معنى احسانِ به غیر باشد و فاعلش سزاوارِ ستایش گردد و حقّى بر آن طرف پیدا كند و جا دارد كه آن طرف اظهارِ تشكّر و امتنان كند و عوض دهد ،سه  قسم است :

1.مالى  بى عوض و بى  سابقه  به كسى دادن .

2.كارى انجام دادن بى عوض و بى سابقه .

3.گشاده رویى و مهربانى كردن بى عوض و سابقه آنگاه اگر منّت نهد  یا عوض بخواهد باطل كرده خوبىِ خود را و خود را خارج كرده از زمره محسنین و جا دارد كه آن طرف نه سنّت پذیرد و نه عوض دهد امّا ابتداء بر آن طرف به حكم اخلاق لازم است كه یا فوراً عوض دهد و یا عذر خواسته تشكّر نماید و یا در نظر گیرد ،فراموش نكند تا آنكه  به موقع  تلافى  بكند  به  درجه ‏اى  كه به او فائده رسیده، فائده برساند نه كم ‏تر و اگر بیشتر برساند او نیر مُحسِن خواهد  شد و اگر هیچ تلافى ننماید نه فوراً و نه بعد آدمِ  ناسپاسى خواهد بود  و سزاوارِ ملامت .امّا خودِ آن خوبى كننده حقِّ ملامت ندارد و غیرِ او همه حق دارند و باید به ناسپاس ملامت نمود تا  ناسپاسى از میان  برود و از جهان برافتد .

میوه زندگانی

عباس کیوان قزوینی