369شماره مقاله

44 . در ده صنما مى كه جهان را تابى است

زان مى كه گل نشاط را زو آبى است

بشتاب كه آتش جوانى آبى است

درياب كه بيدارى دولت خوابى است

تاب به معنى روشنى و به خود پيچيدن و گرمى مناسب است باغ دل را اگر با مى آبيارى كنى گل نشاط سبز مى ‏شود كه تخم اين گل در دل بوده اما با غير اين آب سبز نمى ‏شود.

تشبيه جوانى به آتش در شعله‏ زدن بى ‏اختيار است و به آب در گذشتن و بيقراريست و تشبيه دولت به خواب در نمود بى ‏حقيقه است كه فقط خيال است كه وبالش راست و نفعش دروغ است و به بيدارى عقل يا مرگ باطل مى ‏شود .نسخه بدل اين است :

مى بر كف من نه كه دلم در تابست

وين عمر گريز پاى چون سيمابست

برخيز كه بيدارى دولت خوابست

درياب كه آتش جوانى آبست

يعنى دولت دروغ است و جوانى باطنش ضد ظاهرش است.

***

نویسنده: عباس كيوان قزويني

رباعیات خیام