مقاله شماره 133

موبد هوشیار به قول صاحب دبستان نژادش به تهمتن می رسد. تولد او در بندر سورت واقع شد . در آن موقع سورت شهر مهم و مركز بازرگانی هند باختری بود وبمبئی جزیره ای بود باتلاقی و سكنه آن چند نفر ماهیگیر را تشكیل می داد.

موبد هوشیار دانشمندی بود فاضل ،دلیر و كارآزموده و با رای صائب و تدبیر نیكو و در سلك مریدان دستور آذر كیوان داخل و از شاگردان بزرگ او گشت . در ریاضت و اذكار رحمتها كشید و تا یك پاس حبس دم می نمود . اما در خورش پرهیز نداشت و از هررنگ طعام كه پیش آوردندی رو نپیچیدی ولی از آزار جانداران و افراط و تفریط گریزان بود . به قول خواجه حافظ :

مباش در پی آزار خلق و هر چه خواهی كن

كه در شریعت ما غیر از این گناهی نیست

به قول صاحب شارستان در مجلسی كه علمای اسلام و شاگردان حضرت دستور آذركیوان حاضر بودند یكی از علما در ضمن صحبت زبان تازی را بر فارسی رجحان داد . موبد هوشیار با دلایل گوناگون كه ذكرش موجب اطناب است فضیلت فارسی را بر تازی محرز ساخت . سرود مستان از تالیفات اوست و به نظر نرسیده است.

رساله پهلوی پیشتاب را به امر فرزانه والاگهر كیخسرو جانشین مرشد خویش به پارسی ترجمه نمود و آنرا خویشتاب نام نهاد و آن رساله ایست در اثبات ذات واجب الوجود و اینكه كاینات را آفرید گار و سازنده ای باید و آن خداوند یكتا و بی همتاست و درهمه جا و همه حال حاضر و ناظر بوده و هست و خواهد بود . عقول و افهام بشر از درك كنه آن ذات پاك عاجز و قاصر است . هر كه از هستیش آگاه گشت از گمراهی رست و به سلامت و در دو جهان شادمانی یافت . كتاب نامبرده به اینطریق آغاز می شود:

«به نام ایزد بخشاینده بخشایگر مهربان بعد از تحمید و تمجید علة اولی و موجد حقیقی و موجود تحقیقی یعنی نورالانوار و نعت عقول و نفوس و انوار مجرده قاهره و مدبره و صاحبان نوامیس و ملوك علی الاطلاق كه از نوروز ازل الازال تا شب قدرابدالاباد مهر روشنایی و چراغ راهنمایی اند . چنین گوید ملازم سده سنیه عقلا و خادم مخادیم یعنی فضلا و حكما موبد هوش كه خلیفۀ شیخ الانبیاء و امام رسل مظهر موعود كیخسرو ابن قایم مقام استاد پیمبران و جانشین پیشوای وخشوران و خشور به استحقاق و پیمبر به اتفاق اهل انصاف آذركیوان ».

موبد هوشیار در سال 1050 یزدگردی در اكبرآباد (اگره ) هندوستان جهان را بدرود گفت.

تاريخ زرتشتيان – فرزانگان زرتشتي

رشید شهمردان