شماره مقاله458

. 69مى گرچه به شرع زشت نام است خوشست

چون بر كف ساقى (شاهد) غلام است خوشست

تلخست و حرام است و خوشم مى‏ آيد

دير است كه هر چيز(ديريست كه تا هرچه) حرام ‏است خوشست‏

يعنى اين مَثَل را از قديم مى ‏آورند كه طبيعت لجباز است از هر چه منعش كنند حريص‏تر مى ‏شود كه اگر منع نمى ‏شد به اين حريصى نبود زيرا جان بشر در عالم طبع وارونه افتاده است اگر مستقيم بود از حرام واقعى طبعاً منضجر بود و حالا بعكس منضجر نيست كه سهل است منزجر هم نمى ‏شود بلكه همانكه نام حرمت را شنيد حريص مى‏ شود اگرچه آن حرام بدِ طبيعى هم باشد مانند مَى كه تلخ و بد خوراك و بدبو و بد آروغ است ،همانقدر است كه رنگش خوب و خورنده‏ هايش يا شاهد شيرينند يا جاه مندان بالانشين كه بيشترِ اراذل محضِ همقطار شدنِ با آنها افتخاراً يا تقليداً مى ‏نوشند و در مستى هم عمداً مى ‏كوشند و به آن درجه‏اى كه اظهار مى ‏كنند مست واقعى نيستند، امزجه مختلف است بعضى هيچ مست نمى ‏شوند آنگاه شبهه در حرمتش مى‏ رود.

***

رباعیات خیام

نویسنده: عباس كيوان قزويني