شماره مقاله 348

305. چون آگهى اى پسر ز هر اسرارى

چندين چه خورى بيهوده تيمارى

چون مى ‏نرود به اختيارت كارى

خوش باش در اين نفس كه هستى بارى

تيمار پرستارى و خواريدن و پشتگرمى و دلدارى دادن است و اينجا به معنى به خود پيچيدن و افسوس و ندامت كشيدن است .و بارى اينجا به معنى اقلاً تا مى ‏توانى است چونكه خوشى حقيقى به اختيار كسى نيست و در دنيا اسباب خوشى نيست، پس مراد خوشى مصنوعى به تكلّف و نمايش دادن است كه عرب تجلّد گويد يعنى اظهار جلادت به دروغ ،بتَجَلُّدى للِشّامِتيَن اُريهُم اَنّى لِرَيبِ ‏الدّهرِ ما اَتَزَعزَعُ ،معويه در مرض موتش كه لغوه و دو مرض ديگر بود و نه(9) ماه طول كشيد در جواب احوال پرسان برمى‏ خواست و مى ‏نشست و اظهار صبر و شكر مى ‏نمود همانكه خلوت مى ‏شد اين شعر را مى ‏خواند ،ابن ‏عباس شنيد و دنبال اين شعر را در همان قصيده خواند:

و اِذِالمنّيةُ اَنشَبَتْ اَظفارَها اَلفَيتُ كلَّ تميمَةٍ لاتَنفَعُ

يعنى ديگر مرگ چنگالش را بر تو انداخته هيچ رُقْيَه و حرزى دافع بلاء از تو نيست.

***

نویسنده: عباس كيوان قزويني

رباعیات خیام