شماره مقاله 338

.  105چون جود ازل بود مرا انشا كرد

بر من ز نخست درس عشق املا كرد

وانگاه قراضه ريزه قلب مرا

مفتاح خزانه در معنى كرد

فكر بمنزله پيچانيدن كليد است ميان قفل براى گشودن، من در كتاب ميوه زندگانى فكر را تشبيه به ده چيز مهم نموده‏ ام در صفحه 54 تا 60 و كسى در اين تشبيهات سابق بر من نبوده ،و اينجا تشبيه به پيچاندن كليد كردم كه يازدهم آن ده است و خيام خود دل را تشبيه به كليد نموده و اگر فكر را تشبيه به كليد نموده بود بهتر بود و مراد من از پيچاندن ترتيب دادن جنس و فصل و خاصه و عرض عام است در معرف در تصورات و چيدن صغرى و كبراى قياس است در حجة در تصديقات .

و مراد از در معنى نتيجه است كه هزاران درّ در خزينه استعداد بشر هست بايد به فكر هم خزينه را يافت و هم در خزينه درّها را.

***

نویسنده: عباس كيوان قزويني

رباعیات خیام