شماره مقاله759

افعال ثلاثه نماز كه قیام و انحناء و وقوع باشد اشاره به احوال سه طبقه از مردم است:

بعضى بلكه اكثر چنان رعنا و خودپسند و به خود نازند كه گویا هماره ایستاده و سربلندند.

و بعضى نادر بل‏اندر چنان افتاده و از خود مأیوس و فانى فى‏ اللّه‏ اند كه نه خود را مى‏بینند و نه غیر خود را، پس اینها هماره در سجودند.حال سجده،ندیدن چیزى است و سركندگى و فرو افتادگى است.

و بعض متوسّط الحال والعقیده به منزله راكع‏ اند[10] كه گاهى به فكر خدایند و گاهى غافل و به خلق مشغول و نیز در عین به خود مشغولى منكر خدا نیستند، و در عین نظر به خدا ناظر به خلق و به خود هم هستند.

طبقه اوّلى كه اكثر مردمند برخلاف دیانتند و همه مردم اوّلاً همان طورند تا آنكه كم‏كم به قوّه دین و اعمال فكر حال خدابینى پیدا كنند.و لذا اوّلِ افعال نماز،قیام است؛بعد ركوع یعنى متدرّجاً باید رو به خدا رفت و بعد حال سجود است و سجده آخرِ كار است كه ركعت نماز در سجده ختم است.و اگر امرار[11] نماز را بخواهد باید دوباره‏ برخیزد و به حال قیام رسد و كار را از سر بگیرد.

کتاب اختلافیه

عباس کیوان قزوینی

——————————

[10] . راكع = ركوع كننده.

[11] . امرار = استمرار،توالى.