شماره مقاله720

هيپنوتيزم به معنى خواب مصنوعى و مشتق از ريشه يونانى هيپنوسيس به معنى خواب است. كلمه هيپنوتيزم به عمل خواب كردن اطلاق مى‏شود و كلمه هيپنوز حالت خلسه و رخوتى است كه توسط هيپنوتيزم كننده (عامل) در شخص هيپنوتيزم شونده (سوژه) حاصل مى‏شود و عبارت است از حالت پذيرش خاصى كه سوژه را براى اجراى دستورات عامل مستعد مى‏ سازد.

اصطلاحات مهم هيپنوتيزم عبارتند از 1 – ساجتيو كه اصطلاحاً سوگژستيف نيز گفته مى‏شود به معنى دلالت كننده در واقع حالتى است كه مقدمه ورود سوژه به خلسه هيپنوتيزمى است و حالت پذيرش روانى سوژه است و اولين مرحله خلسه هيپنوتيزمى است.

2 – كاتالپسى: دومين مرحله از مراحل خلسه هيپنوتيزمى حالتى كه طى آن عضلات و مفصل‏هاى سوژه مانند چوب خشك مى‏شود و صلابت و استحكام مى‏يابد.

3 – سومنابول: سومين مرحله از مراحل خلسه هيپنوتيزمى كه طى آن حواس حدّت و حساسيت زياد پيدا مى‏كند.

پيدايش هيپنوتيزم‏

با توجه به سابقه طولانى غير مدون اين علم تعيين اين نكته كه هيپنوتيزم به صورت سرّى و اسرارآميز نخستين بار توسط چه كسانى و چه كشورى به كار برده شده مشكل است. و آنچه از اساطير باستانى و سنگ نبشته‏ها بر مى‏آيد در يونان و روم باستان و نيز مصر و هند توسط افراد خاصى به كار برده شده و بيشتر جنبه رمزآميز و انحصارى داشته است. از آنجايى كه سابقه پيدايش تعليمات مكتب يوگ از نظر قدمت بسى كهن و به درستى مشخص نيست و حكيم و عارف بزرگ هندى پاتانجلى حدود 250 سال قبل از ميلاد مسيح به جمع آورى اين تعليمات در كتابى تحت عنوان يوگاسوترا پرداخته است و طى هزاران سال مردم از اين تعليمات در پرورش قواى روحى و استعدادهاى نهانى بهره گرفته‏اند و عمليات جوكى‏هاى هندى زبانزد است و در هند پر بارتر و شكوفاتر از ساير كشورها است. لذا مى‏توان گفت هند از قديمى‏ترين گاهواره‏هاى تمدن بشر از جمله علوم نهانى به شمار مى‏رود. هيپنوتيزم به صورت علمى جديد يكى از شاخه‏هاى كوچك از درخت عظيم و كهنسال دانش درونى است. «نقل از كتاب كاربرد هيپنوتيزم در روان درمانى».

هيپنوتيزم چيست؟

اولين بار اين نام را بِرِيد جراح منچسترى براى اين علم انتخاب كرد، او معتقد بود كه اگر شيئى درخشان را كمى بالاتر از چشمان سوژه نگاه داشته و كلمات خواب و آرامش را تكرار كنيم، چشمانش بسته و به خواب فرو خواهد رفت. بنابر عقيده او هيپنوتيزم برابر است با خسته و بسته شدن چشم‏ها يعنى خواب. البته اين يك خواب طبيعى نيست زيرا ما با استفاده از ابزار مصنوعى شخص را خوابانده‏ايم در نتيجه هيپنوتيزم يعنى خواب مصنوعى. «نقل از كتاب الفباى هيپنوتيزم».

كاربرد هيپنوتيزم: لازمه يك هيپنوتيت خوب دارا بودن شخصيت به خصوصى نيست، هر زن يا مردى با استعداد متوسط مى‏تواند ديگران را هيپنوتيزم كند و عوامل غير قابل توصيف شخصيتى، وى را قادر مى‏سازد كه هيپنوتيست موفقى گردد، درست مانند شخصى كه در موسيقى مهارت بيشترى از ديگران به دست مى‏آورد.

فرق اساسى هيپنوتيست با يك فرد معمولى، در اختيار داشتن تكنيك‏هاى هيپنوتيزم و استفاده از آنها مى‏باشد، به اين معنى كه وى از تكنيك‏هايى خاص با مهارتى خاص استفاده مى‏كند.

استفاده درمانى از هيپنوتيزم: امروزه ارزش هيپنوتيزم در معالجه بيمارى‏ها به اثبات رسيده است آنچه كه براى يك هيپنوتراپيست موفق الزامى است داشتن اطلاعات كافى در زمينه روان پزشكى است، چرا كه تشخيص در روان پزشكى بسيار مهم و ضرورى است. تلقينات هيپنوتيكى همراه با ساير معالجات پزشكى انجام مى‏گيرد و در بسيارى از موارد كه روش‏هاى درمانى ديگر اثرى در رفع بيمارى نداشته، توسط هيپنوتيزم با موفقيت انجام شده است و به راحتى پى مى‏بريم كه اين پديده باعث بهبودى بسيارى از بيمارى‏ها شده است.

[در دنياى امروز از هيپنوتيزم براى روان درمانى و روانپزشكى استفاده مى‏شود و نگارنده بر اين عقيده‏است كه هيپنوتيزم از علوم غريبه مى‏باشد و نمى‏توان از آن به عنوان عملى براى ارتباط با ارواح استفاده كرد:چ ]

کتاب اسپری تیسم

نورالدین چهاردهی