مقاله شماره 90

اخیراً كتابى تحت عنوان «اهل هوا» منتشر گردیده كه به زعم این ناچیز ، نویسنده كتاب كوشش بسیار برده و رنج فراوان براى تهیه مطالب اثر تحقیقى خود تحمل نموده است .

خواننده را به خواندن این كتاب توصیه مى‏كند و آنچه از نظر خوانندگان پژوهشگر مى ‏گذراند مطالبى است كه به رأى العین مشاهده كرده و چون به مباحث روحى ارتباط مستقیم دارد در این كتاب نقل مى‏ گردد .

زارى‏ها كه آنان را اهل هوا گویند در بنادر خلیج فارس و دریاى عمان زندگى مى ‏كنند و مشهور است كه به وسیله ناوى ‏هاى (سربازان دریائى) پرتغالى از افریقا و دیگر نقاط به بندر بوشهر و لنگه آمده‏اند و بتدریج تعداد نفرات آنها افزون گردیده است .

آداب و عقايد زارى ‏ها

زارى‏ها لااقل هر پانزده روز یك بار زن و مرد و پیر و جوان تحت نظر یك استاد در وسط نخیلات (باغ خرما) اجتماعى تشكیل مى‏ دهند .مرشد را اگر مرد باشد بابا و اگر بانوئى باشد ماما گویند .اطفال خردسال در این اجتماع شركت نمى ‏كنند .

زارى‏ها با هیچ دسته و جمعیت سیاسى و مذهبى تماسى ندارند و اغلب عامى و زارع یا كارگر مى ‏باشند و به طور كلى طبقات پائین اجتماع را تشكیل مى ‏دهند .

اكثریت افراد زارى از طریق والدین خود به توارث زارى شده ‏اند !و اگر كسى به دلخواه خود لااقل سه بار در جلسات شركت جوید ،دیگر قادر نیست كه ترك مراوده با زارى ‏ها نماید !

اهل هوا گویند هر كس كه در این جلسات شركت جوید با اجنه و ارواح بستگان خویش كه فوت كرده ‏اند تماس گرفته و به نیات خود نائل آید !و گویند هر زارى همزاد یكى از ارواح گذشته خود یا یكى از اجنه مى‏باشد و آن همزاد مراقب او است !!(معلوم مى ‏شود ارواح در عالم برزخ بیكار مى‏ باشند !و كارى جز مراقبت حضرات ندارند !).

جلسات در باغات خارج از شهر یا در شب یا زمانى كه تاریكى حكمفرما مى‏ گردد ،بابا یا ماما با گیسوان فرو هشته و قیافه مهیب ظاهر مى ‏گردند .حضور تماشاچى بلامانع است .

در وسط باغ محوطه وسیعى را براى این كار انتخاب مى ‏كنند و اطاقى به طول یك متر و نیم و به عرض هفتاد و پنج سانت با چوب یا نى ساخته و زنان و مردان بدون حجاب در وسط میدان آمده ،یك تن نى نوازد البته با نواى حزن‏ انگیز و همگان به سماع پرداخته و پس از چند دقیقه بابا یا ماما از اطاقك چوبى خارج گشته و در جلسه شركت مى ‏كند .

هر زارى یا به پاى راست یا به پاى چپ تكیه كرده و كم‏كم تحت تأثیر نواى نى و محیط ساكت و خاموش و سایه كمرنگ درختان قرار گرفته ،سر را خم كرده و چشمان نیمه باز و دهان بسته مانند زمزمه زردشتیان ،زمزمه كنند كه كلمات مفهوم نمى ‏گردد !

این سماع قرب یك ساعت و گاهى دو ساعت به طول مى‏انجامد و اغلب كف بر دهان آورده و نقش زمین مى‏گردند و بعضى را به اشاره بابا به اطاق وى مى‏ برند (و مخالفین نسبت‏هاى ناروا به بابا مى‏ دهند) و پس از مدتى به حال طبیعى بر مى‏ گردد .

اگر زارى‏ ها در ماه یك یا دو بار در جلسات خود شركت نجویند ،بیمار مى‏ گردند (زیرا به این ورزش و ریاضت معتاد مى‏ شوند !) .

مداواى هر مرد یا هر زن بر عهده بابا یا ماما است و گاهى بعضى افراد نذرى كرده به مرشد مى ‏پردازند .بعضى از زارى ‏ها مدعى هستند كه در كیفیت سماع ، اشباح اجنه و ارواح را مشاهده مى ‏كنند !

حال زارى در سماع شبیه تشنج یك بیمار هیسترى یا بیمارى حاد صرع مى ‏باشد .

زارى ‏ها براى بابا و ماما احترامى خاص و معنویتى قائلند .شركت در اینگونه مجالس موجب اعتیاد مى‏گردد و بعضى كه از شركت در سماع خوددارى كنند ، تمام بدن آنها كوفته مى ‏شود و درد مى ‏كند و تا در آن اجتماع شركت نكنند روز به روز بر كسالت آنها افزوده گشته تا به مرگ مى ‏انجامد .

این ناچیز زارى ‏هائى دیدم كه ادعا داشتند اجنه را در لباس‏هاى مختلف مى مى ‏بینند و با آنان صحبت مى ‏كنند !و یكى از سلاطین اجنه را ملك عبدالرحمن مى ‏دانستند !

و براى هر زارى یك همزاد جن قائل بودند و گاهى بعضى از اخبار آینده را از همزاد خود مى ‏پرسند و زمانى تقاضاى انجام كارى را از همزاد خود مى ‏نمایند ،كه اگر قول دهند آن نیت جامه عمل مى ‏پوشد !

اخیراً دریافتم كه تنى چند از مدعیان ارتباط با اجنه ،مدعى قطبیت شده و مریدانى گرد آنها جمع گردیده‏اند كه از ذكر نام آنان خوددارى مى ‏نمایم .

آرى این گفته كه دنیا جنگل مولا است صدق مى ‏كند و اعمال غیر عادى بابا یا ماماى زارى در اثر القاء و تلقین شدید بوده و اعتقاد راسخى كه مریدان به كردار بابا دارند گاهى موجب ظهور امور غریبه مى شود .

نواى نى و محیط ساكت و آرام و تاریك نیز بى ‏اثر نبوده و از طرفى حركات شدید سر مانند درویشان قادرى ،مثمر مى‏باشد و اگر اینگونه افراد عامى جاهل را به دانش سوق دهند دیگر مجالى براى ریاست بابا یا ماما باقى نمانده و نخواهند توانست دسترنج دیگران را به یغما برند .

چقدر پسندیده است كه عقل را فرا راه قرار داده و از این دام‏ها برهیم .

کتاب سلسله های صوفیه

اثر نورالدین چهاردهی