شماره مقاله 802

شيروانى در عصر فتحعليشاه قاجار و محمد شاه قاجار مى ‏زيست و معارض حاج ميرزا آغاسى بود و 28 سال به سياحت پرداخت و به سياح شيروانى شهره شد لذا گفتار وى در باب وهابيه حجت است.

حاج زين العابدين شيروانى (مست عليشاه) از اقطاب صوفيه در كتاب حدائق السياحه مى ‏نويسد كه محمد بن عبدالوهاب شصت سال است (1242  ھ . ق) اين مذهب را آورده اصل مذهب او حنبلى بود گويد غير از الله كسى سزاوار عجز و نياز نيست و شفاعت از انبيا و اوصيا درست نيست و گنبد و بارگاه بر سر قبور انبيا و اوصيا احداث كردن بدعت است و گويند:

ولا يدرك بعباد قربة احداً

و اعبدوالله و لاتشركوا به شيئاً

و ما النصرالا من عندالله العزيز

اتعبدون من دون الله مالم يملك لكم ضراً و لانفعاً كل بدعة ضلالة.

اقتلوا المشركين حيث و جدتموهم‏

غليان و تنباكو حرام است.  ريش دراز گذاشتن و دست و پا را رنگ كردن و بر كسى سر فرود آوردن و آستانه را بوسيدن و شغل راهدارى حرام است.

جامه كوتاه و بسيار بلند پوشيدن و زنان را بر اسب زين دار سوار كردن بدعت است.

تاريخ ايران دوره قاجاريه تأليف رابرت گرنت واتسن  ترجمه وحيد مازندرانى در صفحه 158 مى ‏نويسد:

در زمان فتحعليشاه وهابيان به بحرين حمله بردند امام مسقط به والى فارس اطلاع داد كه نمى‏ تواند از عهده وهابيه بر آيد لذا به صادق خان فرمان رسيد كه قواى فارس را در اختيار گيرد و جهت سركوبى وهابيها اقدام كند صادق خان لشگر بر كشيد و از عهده برآمد.

و پاشاى بغداد در 1843 ميلادى به شهر كربلا حمله برد و آرامگاه حضرت عباس (ع) را در تصرف آورد و هشتصد تن كه پناهده شده بودند به قتل در آورد و عده مقتولين كربلا را بين پانزده هزار تا هيجده هزار ذكر كرده‏اند و در اثر اعتراض دولت ايران در زمان حاج ميرزا آغاسى دولت عثمانى عذر خواهى نمود و وعده داد كه خسارات را جبران سازد.

«اين بى مقدار تعداد كشته شدگان را بنابر ذكر كيوان قزوينى ارجح بر گفتار نويسنده تاريخ قاجاريه مى ‏داند» . (چهاردهی)

گويند محمد بن عبدالوهاب در دمشق نزد علماى حنبلى درس خواند و در بصره و بغداد نيز مدتى تلمذ نمود و به قولى در اصفهان نيز درس خوانده است.

نجد و شهر احسا را گرفت و والى بغداد نتوانست كارى از پيش ببرد.

وقتى وهابيها حمله بر كربلا بردند فتحعليشاه قصد كرد صد هزار نفر قشون گرد آورد و به جنگ وهابيها بشتابد اما جنگ روسيه تزارى و ايران مانع انجام اين لشگركشى شد.

حاجى حسين سبزوارى كه پسرش در غائله كربلا كشته گرديد خود ملازم ابن سعود گرديد روزى كه ابن سعود نماز عصر را انجام مى‏داد حاجى حسين خنجرى به شكم ابن سعود نواخته او را كشت و خود نيز كشته گرديد وهابيان جسدش را سوزانيدند. وهابيان بار ديگر به كربلا و نجف آمدند سليمان پاشا والى بغداد آنان را ملزم به معاودت نمود.

وهابيها نسب فاطمى مصر را صحيح نمى ‏دانند كهانت[1] و تطهير و استخاره را جايز ندانسته و غير وهابى را مسلمان ندانسته و جنگ با فِرَق اسلامى را جهاد مى ‏دانند و خون آنان را مباح مى ‏شمارند بالاخص با طوايف شيعه جنبه كينه توزى دارند.

محمد بن عبدالوهاب در نشر و اشاعه عقائد خود كوشيد. امير عينيه سليمان آل محمد رئيس قبيله بنى خالد ،محمد بن عبدالوهاب را در سال 1175 ھ . ق به درعيه مقر آل سعود تبعيد كرد از آن ايام محمد بن سعود و پسرش عبدالعزيز به طرفدارى و اشاعه عقايد محمد كمر همت بربستند.

عربستان مقر عقائد وهابى گرديد و چون سلطان آن مشهور به آل سعود بود لذا عربستان مشهور به عربستان سعودى شد.

و مؤسس اين مكتب محمد بن عبدالوهاب بود و وهابيه ناميده شدند.

***

نورالدین چهاردهی
بر گرفته از کتاب وهابیت و ریشه های آن نشر آفرینش سال 1394 تهران چاپ دوم به تصحیح و ویرایش مسعود رضا مدرسی چهاردهی

[1] کهانت = فالگويي  و غيبگويي .